Grote Formaten

Wijn per glas, wijn per fles en wijn per… Magnum, Jeroboam of Balthazar? Uiteraard; wijnflessen zijn er in allerlei soorten en maten. Witte-, rode- en roséwijnen, maar ook mousserende wijnen worden gebotteld in flessen met verschillende inhoudsmaten. Doorgaans hebben wijnflessen een standaard inhoud van 0,75 liter. En deze maat is niet per ongeluk ontstaan.  

In de 19e eeuw waren de Engelsen vervend importeurs van Franse wijnen. Ware het niet dat de Britten er een geheel ander metrisch systeem op na hielden dan de Fransen. De Engelse gebruikten ‘gallons’ om de inhoud van de vaten wijn te meten, de Fransen liters. Op die manier was het erg lastig om de wijnen te kunnen kwantificeren. Daarom ontwierpen de wijnhandelaren een bewaarsysteem dat voor beiden begrijpelijk was: een vat vertegenwoordigde 300 flessen van 0,75 liter. Een ‘gallon’ is 6 flessen van 0,75 liter.  

Naast deze standaardmaat, zijn er ook grotere flessen wijn te verkrijgen. Een Magnum of een Jeroboam ziet er niet alleen spectaculair uit, de grotere fles heeft ook een functie. Een wijn in een grotere fles rijpt anders: hoe groter de fles hoe minder de wijn contact heeft met zuurstof. Zuurstof kan de wijn doen oxideren of chemische reacties teweegbrengen, waardoor de wijn overstuur raakt. Zo zorgt een groter formaat fles voor een langzamer rijpingsproces, waardoor de wijn meer complexiteit krijgt. Een bewaarwijn in een Magnum heeft daarom ook een beter bewaarpotentieel, dan eenzelfde wijn in een standaard 0,75 liter fles.  

Van Magnum tot Melchizedek: flessen en inhoud

Standaard 0,75 liter 

Magnum 1,5 liter

Jeroboam (Dubbele Magnum) 3 liter  

Rehoboam 4,5 liter  

Methusalem (Imperial) 6 liter  

Salmanazar 9 liter  

Balthazar 12 liter 

Nebukadnezar 15 liter 

Salomon (Melchior) 18 liter 

Souverain 26 liter  

Primat 27 liter 

Melchizedek (Midas) 30 liter 

Ter illustratie: uit een standaard wijnfles worden 5 á 6 glazen geschonken. Uit een Balthazar schenkt men al snel 95 glazen wijn. Wat opvalt aan de namen die aan deze flessen gegeven zijn is dat ze veelal een Bijbelse achtergrond hebben.  

De Magnumfles heeft haar naam te danken aan het Latijn: Magnum betekent ‘groot’, ook al is het zeker niet te grootse fles. De Magnum verwerft steeds meer aan populariteit, de fles is steeds vaker te zien in restaurants en wijnwinkels. Het ziet er niet alleen sensationeel uit en het is ook nog eens een fijn en handelbaar formaat om uit te schenken, ook al is dit goed om met twee handen te doen. Een Salomon bijvoorbeeld, van 18 liter, weegt 43 kilogram en is 85 centimeter hoog. Een Primat Champagne? Deze is gevuld met 27 liter en heeft een gewicht van maar liefst 65 kilo. De grotere formaten komen voor, maar in mindere mate; het is voor de wijnproducenten onpraktisch en kostbaar om te produceren.  

Enkele namen uitgelegd

Jeroboam was de eerste koning van Israël en wordt gezien als de oprichter van het koninkrijk Israël. In de Bordeaux heet deze fles een Double Magnum. De Rehoboam -de naam komt van een andere Israëlische koning, Rechabeam- is zeldzaam en wordt voornamelijk gebruikt in de Champagnestreek. Verwarrend: de fles van 4,5 liter die in Champagnestreek Rehoboam heet, noemt men in Bordeaux Jeroboam. 

Methusalem is de oudste persoon die in het Oude Testament van de Bijbel voorkomt, hij werd 969 jaar oud. Volgens de overlevering zou Methusalem de eerste wijnranken hebben aangeplant. De Methusalem wordt veelal gevuld met mousserende wijnen. Een fles van 6 liter wordt in de Bordeaux ook wel Imperial genoemd en is dan gevuld met stille wijn. 

De naam Balthazar kan op twee verschillende figuren wijzen: de laatste heerser van Babylon of één van de drie wijzen uit het Oosten. Ook Melchior was een van die drie koningen. Er bestaat nog geen Caspar flesformaat, de laatste van het trio.  

Flessen voor speciale gelegenheden

Uiteraard zijn er ook flessen speciaal ontworpen om de show te stelen. De Souverain is een ontwerp uit 1988, van Champagnehuis Taittinger en werd gemaakt voor de doop van het grootste oceaanschip ter wereld, Sovereign of the Sea.  

Melchizedek is volgens de uitvinder van de fles, Michel Drappier, de meest complexe naam van de Bijbel. Een Melchizedekfles van Drappiers wijnhuis leverde op een veiling voor de Leonardo DiCaprio Foundation meer dan 100.000 euro op.